Geografia Polski
Polska jest krajem w większej części nizinnym, na południu występują również tereny wyżynne i pasma górskie.
99,7% (311,9 tys. km2) obszaru Polski leży w zlewisku Morza Bałtyckiego (53,9% dorzecze Wisły, 34% dorzecze Odry,
11% rzeki pobrzeża Morza Bałtyckiego i 0,8% dorzecze Niemna), a poza tym w zlewisku Morza Czarnego (Orawa, Strwiąż)
i Morza Północnego (Orlica).
Najdłuższe rzeki w Polsce to:
- Wisła (1047 km)
- Odra (854 km, w tym na terenie Polski 742 km)
- Warta (808 km)
- Bug (772 km, w tym na terenie Polski 587 km)
Na terenie Polski znajduje się znaczna liczba jezior - ponad 9 300 jezior o powierzchni powyżej 1 ha.
Środek geometryczny Polski znajduje się we wsi Piątek, 15 km na wschód od Łęczycy, 19 km na południe od Kutna,
a 33 km na północ od Łodzi.
Najdalej na północ wysunięty kraniec Polski
- 54°50' szer. geogr. pn. - przylądek Rozewie, we wsi Jastrzębia Góra, w gminie Władysławowo, powiat wejherowski
(punkt lądowy; skrajnym północnym punktem terytorium Polski (do którego zalicza się morze terytorialne) jest punkt
oddalony o 12 mil morskich na północ od Rozewia - 55°02'szer. geogr. pn.);
Najdalej na południe wysunięty kraniec Polski
- 49°00' szer. geogr. pn. - szczyt Opołonek w gminie Lutowiska, powiat bieszczadzki (właściwie - nienazwane siodło
leżące kilkaset metrów na wschód od szczytu, znajdujące się ok. 1,5" bardziej na południe od samego szczytu);
Najdalej na zachód wysunięty kraniec Polski
- 14°07' dł. geogr. wsch. - kolano Odry koło Osinowa Dolnego w gminie Cedynia, powiat gryfiński
(Siekierki są często podawaną błędną lokalizacją tego punktu);
Najdalej na wschód wysunięty kraniec Polski
- 24°08' dł. geogr. wsch. - kolano Bugu we wsi Zosin w gminie Horodło, powiat hrubieszowski
(Strzyżów jest często podawaną błędną lokalizacją tego punktu).
Klimat
Polska leży w strefie klimatu umiarkowanego. Nad obszarem naszego kraju ścierają się różne masy powietrza,
co jest wynikiem położenia w centrum Europy oraz równoleżnikowego układu krain geograficznych.
Średnia temperatura w lecie waha się pomiędzy 16,5°C a 20°C, w zimie - między -6°C a 0°C. Średnia roczna
temperatura powietrza w Polsce wynosi 7-8°C (poza obszarami górskimi).
Największy wpływ na klimat Polski mają masy powietrza polarno-morskiego i polarno-kontynentalnego,
decydujące o przejściowości klimatu polskiego. Nad Polskę napływają również masy powietrza, arktycznego,
zwrotnikowego-morskiego i kontynentalnego, mające mniejszy wpływ na kształtowanie klimatu naszego kraju.
Masy powietrza polarno-morskiego powodują latem zachmurzenie, ochłodzenie i wzrost wilgotności, zimą zaś
przynoszą ocieplenie, odwilż i mgły. Masy powietrza polarno-kontynentalnego latem przynoszą piękną, suchą
i upalną pogodę, zimą-pogodę słoneczną,suchą i duże mrozy. Masy powietrza zwrotnikowo-morskiego znad Morza
Sródziemnego i Azorów napływają nad Polskę rzadziej, przynosząc latem upały i częste burze a zimą gwałtowne
odwilże. Masy powietrza zwrotnikowo-kontynentalnego napływają znad Azji Mniejszej i Bałkanów bardzo rzadko, przeważnie
latem i wczesną jesienią. Przynoszą piękną,suchą pogodę ("złota polska jesień"). Masy powietrza arktycznego napływają
nad Polskę:
- zimą znad Morza Barentsa i Nowej Ziemi, przynosząc pogodę mrożną i słoneczną, czasami z obfitymi opadami śniegu
- wiosną znad Grenlandii, przynosząc krótkotrwałe kwietniowo-majowe (często z przymrozkami) ochłodzenie, tzw.
zimni ogrodnicy
Średnie opady ok. 600 mm rocznie. Rozkład opadów w ciągu roku jest nierównomierny, 2/3 opadów rocznych to opady
półrocza letniego. Polska leży w strefie wiatrów zmiennych z przewagą wiatrów zachodnich (północno-zachodnich i
południowo-zachodnich), których udział stanowi ok. 60%. Wiatry wschodnie wieją głównie zimą, rzadsze są natomiast
wiatry wiejące z południa i północy.
Polska graniczy z siedmioma państwami (w nawiasie długość granicy z tym państwem):
- Niemcy (467 km)
- Czechy (796 km)
- Słowacja (541 km)
- Ukraina (535 km)
- Białoruś (418 km)
- Litwa (104 km)
- Rosja (Obwód kaliningradzki 210 km)
Długość granicy morskiej wynosi 440 km (długość wybrzeża morskiego Bałtyku wynosi 788 km).
Całkowita długość granic wynosi 3511 km.
Powierzchnia Polski wynosi 322.577 km2, w tym: obszar lądowy (wraz z wodami śródlądowymi) - 311.904 km2, morskie
wody wewnętrzne - 1991 km2, morze terytorialne - 8682 km2. W Europie większą powierzchnię mają : Rosja, Ukraina,
Francja, Hiszpania, Szwecja, Niemcy, Finlandia i Norwegia.
Średnia wysokość nad poziomem morza wynosi w Polsce 173 m. Nachylenie powierzchni jest z południowego wschodu
ku północnemu zachodowi, w Polsce przeważają tereny nizinne, a rzeźba terenu ma układ równoleżnikowych pasów.
Na południu Polski występują tereny górzyste, miejscami z rzeźbą wysokogórską. W nizinnej części Polski spotyka
się krajobraz młodoglacjalny w północnym i środkowym pasie, a staroglacjalny na południu.